اثرات جایگزینی تفاله خشك مركبات به جای جو

 

ارزیابی اثرات جایگزینی تفاله خشك مركبات به جای جو بر تولید و تركیب شیر و متابولیت های خونی

مواد و روش ها

تعداد 8 راس گاو شیری هلشتاین با میانگین روز های شیر دهی 10 ±  70 و وزن زنده 20  ± 600 كیلو گرم با توجه به تاریخ آزمایش، تعداد شكم و میزان تولید در قالب طرح مربع لاتین 4× 4 با چهارتیمار و چهار دوره 21 روزه شامل 14 روز دوره عادت پذیری و 7 روز دوره  نمونه گیری اختصاص داده شدند. تیمارها شامل سطوح تفاله خشك مركبات 0 ، 5، 10 و 15 درصد بود كه جایگزین جو در جیره شاهد شدند. جیره ها ( جدول 1 ) به صورت كاملا مخلوط و در سه وعده در اختیار گاو ها قرار گرفت. نمونه های خونی در 4-3 ساعت بعد از خوراك دادن گرفته شدند. داده های حاصل آزمایش با استفاده از رویه GLM برنامه آماریSAS تجزیه شد.


 

جدول 1- اجزا تشكیل دهنده جیره های آزمایشی ( بر اساس 100 % ماده خشك )

مواد خوراكی

 

تیمار1

 

 

 

1

2

3

4

یونجه

15

15

15

15

سیلاژ جو

18

18

18

18

دانه تخم پنبه

8

8

8

8

دانه ذرت

17

17

17

17

تفاله خشك مركبات

0

5

10

15

جو

15

10

5

0

كنجاله تخم پنبه

7

1/7

2/7

3/7

كنجاله كانولا

12

12

12

12

سبوس

5

5

5

5

سنگ آهك

5/0

4/0

3/0

2/0

نمك

2/0

2/0

2/0

2/0

ویتامین و مواد معدنی

8/0

8/0

8/0

8/0

پودر چربی

5/1

5/1

5/1

5/1

11- تیمار شاهد، صفر درصد + تفاله مركبات و15 % دانه جو، 2- تیمار 5 % تفاله مركبات + 10 % جو، 3- تیمار 10 % تفاله مركبات + 5 % دانه جو، 4- تیمار15% تفاله مركبات + صفر درصد دانه جو

 

نتایج وبحث

مصرف ماده خشك (DMI ) ، تولید شیر و تركیبات آن در جدول 2 نشان داده شده است . مصرف ماده خشك و تولید شیر تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. اختلاف آنها از نظر آماری معنی دار نبود (05/0 P >). پروتئین شیر ، لاكتوز شیر و SNF به طور معنی داری تحت تاثیر جیره ها قرار نگرفت. گنجاندن تفاله خشك مركبات به جای جو در سطح 10 و 15 درصد، درصد چربی شیر را در مقایسه با جیره كنترل به طور معنی داری افزایش داد (05/0 > p). افزایش درصد چربی شیر در آین آزمایش را می توان به عوامل زیر نسبت داد؛ بعید نیست كه سیترات موجود در تفاله مركبات موجب افزایش در غلظت سیترات سیتوپلاسمیك غدد پستانی شده و سوبسترای بیشتری برای لیپوژنز فراهم میكند و احتمالا باعث فعال سازی استیل- كوا كربوكسیلاز می شود فراهم میكند(13). افزایش درصد مولاری اسید استیك شكمبه ای و نسبت استات به پروپیونات نیز می تواند از دلایل احتمالی افزایش درصد چربی شیر باشد؛ كه آزمایشات زیادی در هنگام مصرف تفاله مركبات در گاوهای شیری(9و 10)و گاوهای پرواری( 11) افزایش در مقدار اسید استیك؛ كه پیش ساز اسید های كوتاه و متوسط زنجیر در چربی شیر میشود را نسان داده اند. درود و همكاران ( 1971) گزارش كردند كه تفاله مركبات وسیلاژ ذرت در گاوهای شیری، شیر تصحیح شده بر اساس چربی را افزایش می دهد . زرواز و همكاران (1974) نیز گزارش كرد كه مقدار چربی شیرتمایل به افزایش دارد زمانیكه تفاله خشك مركبات جایگزین 30 درصد از دانه غلات در كنسانتره میشود. متابولیت های خون در جدول 3 نشان داده شده است. گلوكز و اوره خون تحت تاثیر قرار نگرفتند؛ اما غلظت كلسترول در جیره های تیمار شده تمایل به افزایش داشت. همانطور كه در این جدول مشاهده می كنید همسو با افزایش درصد مصرف تفاله خشك مركبات، میزان كلسترول خون افزایش یافته است؛ به طوریكه با جایگزینی 15% تفاله خشك مركبات میزان كلسترول را حدودا 13% افزایش داده است. این تفسیر و نتایج توسط بلی باسكیس و همكاران (1996 ) نیز گزارش شده است(12).


 

جدول 2- تاثیر جایگزینی سطوح مختلف تفاله مركبات با جو بر مصرف ماده خشك و تولید و تركیب شیر

 

مورد

تیمار

 

اثر جیره

1

2

3

4

ماده خشك مصرفی(كیلوگرم در روز)

22

3/22

8/21

4/22

n.s

تولید شیر(كیلوگرم در روز)

9/34

8/34

6/33

2/33

n.s

تركیب شیر(%)

 

 

 

 

 

پروتئین

13/3

12/3

10/3

13/3

n.s

لاكتوز

66/4

69/4

65/4

63/4

n.s

چربی

88/2b

95/2a,b

14/3a

4/3a

-

SNF

5/8

5/8

5/8

4/8

n.s

اعداد هر ردیف كه هروف غیر مشابه دارند با یكدیگر اختلاف معنی داری دارند(P<0.05)

 

جدول 3- تركیب خون گاوهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی(میلی گرم در دسی لیتر)

 

فاكتور های خونی

تیمار

 

اثر جیره

1

2

3

4

گلوكز

41/50

13/52

77/50

6/48

n.s

اوره

33/13

16/14

1/12

5/11

n.s

كلسترول

5/213

3/211

234

241

n.s

نتیجه گیری

نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد كه جایگزینی تفاله خشك مركبات به جای جو مقدار چربی شیر را به طور معنی داری افزایش (P<0.05) داد و غلظت كلسترول خون را كاهش داد . بنابراین افزودن تفاله خشك مركبات به جای جو تا سطح 15 درصد ( بر اساس ماده خشك ) قیمت تولیدی شیر را بدون بروز اثرات جانبی مضر بر عملكرد حیوان كاهش می دهد و منجر به تغذیه با هزینه كمتر می شود.